Bilgi Ustamız

Daha önce hiç 100 amerikan doları -100$- gördünüz mü bilmem.  Görmeyenler için söyleyeyim çoğu para biriminde olduğu gibi 100$ ın bir yüzünde de bir portre vardır. Portre Amerikalılar için çok değerli biri olan Benjamin Franklin'e aittir.  Franklin  yayımcı, yazar, kaşif, bilim adamı ve diplomat gibi birçok sıfata sahiptir.  Bu yazıda onun hakkında değil, onun nasıl araç keşfettiğinden ve keşfettiği  araçtan bahsedeceğim.  Franklin 1746'da Boston, Massachusetts'de ilk olarak diğer bilim adamlarının elektrik üzerine yaptığı deneylerle karşılaştı.  Hızlıca evindeki küçük laboratuvara dönen Franklin evinin etrafında bulduğu objelerden yaptığı makineleri kullanmaya başlar.  Bir deney esnasında Ben'e kazara elektrik çarpar.  Franklin 1747 yazını elektrikle alakalı birkaç deney yaparak geçirir.  Elde ettiği tüm sonuçları ve ilerki deneyler hakkındaki fikirlerini Londra'daki arkadaşı bilimadamı Peter Collinson'a mektupla iletir.  Ben o temmuzdan itibaren elektriği camlı ve sakızlı “vitreous, resinous” diye ifade etmek yerine pozitif ve negatif diye ifade etmeye başlamıştır.  Franklin 1749 baharında elektrik pili kavramını mektupla Collinson'a bildirmiştir.  Daha sonra yıldırım ve  elektrik arasında benzerlikler olduğunu ileri süren Franklin yıldırımın elektrik olduğuna inanan bilimadamlarına bu durumun kanıtlanması gerektiğini söylüyordu.  1750'de yıldırımın elektrik olduğunu kanıtlama isteğine ek olarak Franklin insanları, binaları ve diğer yapıları yıldırımdan koruma fikrine kapılıverdi.  Bu fikir gelişerek onun paratoneri icat etmesine vesile oldu.  1752 Haziran'ında  Philadelphia'ya da uçurtma ile yaptığı deneyde yıldırımın elektrik olduğunu ispatlayan Franklin yaptığı deneylerin birikimiyle paratoneri icat etmiş daha sonra devlet binasına paratoneri  yerleştirmştir.  Ayrıca bu dönemde Philadelphia kentinde kullanılan paratoner sayısı yaklaşık 400 adet idi.

Paratoner nedir?
Paratoner  havadaki elektrik yükünü toprağa aktarmayı amaçlayan araçtır.  Yıldırımlar çevredeki en yüksek objeye düşerler ,bu yüzden paratonerler binaların en yüksek noktasına konurlar.  Genelde bakırdan yapılan bir çubuk düşük gerilimli kablolarla toprağa aktarılır. Binalarda toprağa aktarılan elektrik gemilerde ise denize aktarılır. Paratoner ve toprağa ulaşan iletkenler yıldırımın oluşturduğu akımı saptırarak binaya dağılmasını önler, akımın güvenli bir şekilde çubuk ve kablolarla toprağa ulaşmasını sağlar.

    





Merhabalar 15 Mayıs 2016 tarihli bu bilgi verici yazımızı RABİA ÖZ yazarımız Bilgi Ustamız sitemizde, Paratonerin İcadı başlıklı konu hakkında bilgi ve tecrübelerini bizlerle paylaştı kendisine teşekkür ederiz.